Gemeente heeft volledig recht op aftrek van btw voor de realisatie van schoolgebouwen

Op 22 juni 2016 heeft het Hof van Justitie (hierna: HvJ) arrest gewezen in de zaak Gemeente Woerden (hierna: de gemeente) over de aftrek van btw bij scholen.

De gemeente heeft opdracht gegeven tot de bouw van twee panden bestemd voor multifunctioneel gebruik. Zij heeft de aan haar in rekening gebrachte btw nagenoeg geheel in aftrek gebracht. De gemeente heeft de twee gebouwen verkocht aan een stichting voor een bedrag dat ongeveer overeenkomt met 10% van de kostprijs.
De stichting heeft een gedeelte van de gebouwen om niet in gebruik gegeven aan drie onderwijsinstellingen. De overige gedeelten zijn door de stichting tegen vergoeding vrijgesteld verhuurd, met uitzondering van de verhuur van de sportaccommodaties in de gebouwen. Die zijn met btw verhuurd.

Naar het oordeel van het HvJ heeft de gemeente recht op aftrek van alle ter zake van de bouw van de panden in rekening gebrachte btw. Daarbij merkt het HvJ op dat een btw-ondernemer in beginsel recht heeft op aftrek van voorbelasting als er is voldaan aan twee voorwaarden: de goederen of diensten waarvoor hij de btw in aftrek wil brengen moeten door hem in een later stadium worden gebruikt voor zijn eigen belaste handelingen en moeten in een eerder stadium door een andere btw-ondernemer zijn verricht. Het HvJ voegt hieraan toe dat het recht op aftrek niet afhankelijk is gesteld van het gebruik dat de verkrijger maakt van de afgenomen goederen of diensten. Dat zou er namelijk toe leiden dat elke transactie die een btw-ondernemer verricht aan een verkrijger die geen economische activiteit uitoefent, zoals particulieren, het recht op aftrek van de belastingplichtige beperkt.
Het HvJ oordeelt dat de gemeente moet worden aangemerkt als btw-ondernemer, dat de gebouwen door een andere btw-ondernemer aan de gemeente zijn geleverd en dat de gemeente die gebouwen in het kader van een belaste activiteit heeft gebruikt, namelijk voor de levering tegen vergoeding aan de stichting. De gemeente heeft daarmee recht op volledige aftrek van de voorbelasting. Dat de gebouwen zijn geleverd voor een bedrag onder de kostprijs brengt niet met zich dat het recht op aftrek wordt beperkt.       

Belang voor de praktijk
Uit dit arrest volgt dat het HvJ de gemeente aanmerkt als btw-ondernemer en dat zij, ondanks dat zij de twee gebouwen heeft verkocht voor een bedrag onder de kostprijs, volledig recht heeft op aftrek van de aan haar in rekening gebrachte btw. Verder volgt uit dit arrest dat voor het recht op aftrek niet wordt gekeken naar het gebruik dat de stichting als verkrijger maakt van de gebouwen.

Met dit arrest zullen de btw-modellen met schoolgebouwen weer volop in de belangstelling komen te staan. Wij verwachten dat de Belastingdienst de btw-modellen zal blijven bestrijden met bijvoorbeeld het leerstuk van misbruik van recht. Uit het arrest Gemeente Woerden lijkt in ieder geval te kunnen worden afgeleid dat de levering van een schoolgebouw tegen een vergoeding beneden de kostprijs geschiedt als belastingplichtige. Per geval zal met inachtneming van niet-fiscale motieven moeten worden bekeken of een btw-besparing met een btw-model, ook vanuit de politiek, wenselijk is. Mocht u voornemens zijn om een nieuw schoolgebouw te laten realiseren dan wel te verbouwen of exploiteert u een multifunctioneel gebouw dat minder dan twee jaar geleden in gebruik is genomen, neem dan gerust contact met ons op.

Publicatiedatum: 23 juni 2016