Btw-nummer en registratie afnemer in VIES geen voorwaarde voor toepassing nultarief

Op 9 februari 2017 heeft het Hof van Justitie (hierna: HvJ) arrest gewezen waaruit blijkt dat de btw-vrijstelling met aftrek (het nultarief in Nederland) voor intracommunautaire leveringen niet kan worden geweigerd, als alleen niet is voldaan aan de formele vereisten die een lidstaat aan toepassing van het nultarief stelt. Daarbij moet wel zijn voldaan aan de materiële voorwaarden. Bovendien mag de btw-ondernemer niet bij belastingfraude of –ontwijking betrokken zijn.

Belang voor de praktijk
In Nederland wordt voor toepassing van het nultarief op intracommunautaire leveringen de voorwaarde gesteld dat de leverancier over het btw-nummer van de afnemer beschikt. Uit het onderhavige arrest van het HvJ kan worden afgeleid dat het nultarief ook van toepassing is, als de leverancier niet over het btw-nummer van de afnemer beschikt, mits aan de materiële voorwaarden wordt voldaan en de leverancier niet betrokken is bij belastingfraude. Die materiële voorwaarden bestaan uit het leveren van het goed aan de afnemer zijnde een btw-ondernemer of een rechtspersoon die geen btw-ondernemer is en aantonen dat dit goed Nederland fysiek heeft verlaten.

Feiten
Euro Tyre BV – Sucursal em Portugal (hierna: Euro Tyre) is een Portugees filiaal van Euro Tyre BV, een vennootschap naar Nederlands recht. Zij is actief in de invoer, uitvoer en verkoop van banden aan detailhandelaars in Portugal en Spanje. Op de Spaanse markt verkoopt zij deels rechtstreeks en deels via een distributeur, Euro Tyre Distribución de Neumáticos SL (hierna: distributeur). 
In deze zaak gaat het om verschillende verkopen, tussen 2010 en 2012, aan de distributeur. Op het tijdstip van deze verkopen was de distributeur als btw-plichtige ingeschreven in Spanje. Daarentegen was zij in Spanje nog niet onderworpen aan de btw-regeling voor intracommunautaire verwervingen en ook niet geregistreerd in het systeem voor de uitwisseling van btw-informatie (VAT Information Exchange System, hierna: VIES). Pas op 19 maart 2013 heeft de Spaanse belastingdienst haar het statuut van intracommunautair handelaar toegekend en haar met ingang van 1 juli 2012 in dat systeem geregistreerd. Euro Tyre heeft de verkopen aangegeven als vrijgestelde intracommunautaire leveringen. 
Naar aanleiding van een belastingcontrole over 2010 tot en met 2012 heeft de Portugese belastingdienst geoordeeld dat niet was voldaan aan de voorwaarden voor toepassing van de btw-vrijstelling met recht op aftrek voor intracommunautaire leveringen (hierna de btw-vrijstelling) aangezien de distributeur op het tijdstip van de verkopen niet in Spanje was geregistreerd voor de verrichting van intracommunautaire handelingen en evenmin in het VIES was opgenomen. De Portugese belastingdienst heeft vervolgens een naheffingsaanslag opgelegd.  

Oordeel HvJ
Naar het oordeel van het HvJ zijn zowel het feit dat de afnemer beschikt over een geldig btw-nummer voor intracommunautaire handelingen als het feit dat hij in het VIES is geregistreerd geen materiële voorwaarden voor toepassing van de btw-vrijstelling. Het gaat slechts om formele voorwaarden. Het neutraliteitsbeginsel vereist dat wanneer aan de materiële voorwaarden is voldaan, de btw-vrijstelling wordt verleend, zelfs wanneer de belastingplichtige niet heeft voldaan aan bepaalde formele vereisten.
Derhalve mag de belastingdienst van een lidstaat de btw-vrijstelling niet weigeren enkel omdat de afnemer, die beschikt over een geldig btw-nummer, op het tijdstip van de levering niet in het VIES was geregistreerd en evenmin aan een belastingregeling voor intracommunautaire verwervingen was onderworpen. Voorwaarde hierbij is dat de belastingplichtige niet is betrokken bij belastingfraude of –ontwijking en dat is voldaan aan de materiële voorwaarden voor de btw-vrijstelling. In casu was aan beide voorwaarden voldaan.
De omstandigheid dat de verkoper wist dat de afnemer op het tijdstip van de handelingen noch in het VIES was geregistreerd noch onder een belastingregeling voor intracommunautaire verwervingen viel en verwachtte dat de afnemer naderhand met terugwerkende kracht als intracommunautair handelaar zou worden geregistreerd, vormt naar het oordeel van het HvJ voor de nationale belastingdienst ook geen grond om de btw-vrijstelling te weigeren.

Publicatiedatum: 08 maart 2017