Conclusie A-G HvJ: beheer van vastgoedfondsen kan binnen bereik btw-vrijstelling voor collectief vermogensbeheer vallen

Advocaat-generaal (hierna: A-G) Kokott van het Hof van Justitie heeft op 20 mei 2015 in de zaak Fiscale Eenheid X een conclusie genomen ten aanzien van de kwalificatie van een vastgoedfonds als gemeenschappelijk beleggingsfonds en de toepassing van de btw-vrijstelling voor collectief vermogensbeheer op de feitelijke exploitatie van vastgoed.

Het draait in deze zaak om de btw-schuld van Fiscale Eenheid X N.V. c.s. (hierna: X). X is een fiscale eenheid waartoe verschillende vennootschappen behoren die voor de toepassing van de btw als één enkele belastingplichtige worden behandeld. Tot X behoort ook de vennootschap A Beheer N.V. (hierna: A). A heeft diensten verricht ten behoeve van drie vennootschappen die door een aantal pensioenfondsen is opgericht en actief is in de aan- en verkoop alsmede de exploitatie van onroerende zaken. Aangezien deze vennootschappen geen personeel hadden, verrichtte A op grond van overeenkomsten diverse werkzaamheden, waaronder het beheer van het vermogen en het vastgoed van de vennootschappen, het beschikken over het vermogen van de opdrachtgever, daaronder begrepen de aan- en verkoop van vastgoed en de acquisitie van aandeelhouders resp. certificaathouders.

X is van mening dat alle door A verrichte werkzaamheden onder de btw-vrijstelling voor het beheer van gemeenschappelijke beleggingsmaatschappijen vallen. Volgens de belastingdienst is daarentegen enkel de aan- en verkoop van vastgoed en de acquisitie van nieuwe aandeelhouders van de belasting vrijgesteld.

De Hoge Raad heeft twee prejudiciële vragen gesteld over de btw-vrijstelling voor het beheer van gemeenschappelijke beleggingsfondsen. Met zijn eerste vraag wenst de Hoge Raad te vernemen of een fonds dat belegt in onroerende zaken kan worden aangemerkt als een gemeenschappelijk beleggingsfonds.
Als de eerste vraag bevestigend wordt beantwoord, vraagt de Hoge Raad of onder het begrip beheer mede moet worden begrepen de door de vennootschap aan een derde uitbestede, feitelijke exploitatie van de onroerende zaken van de vennootschap. De feitelijke exploitatie van de onroerende zaken omvat blijkens de verwijzingsbeslissing de verhuur, het beheer van de bestaande huurovereenkomsten alsook het geven van onderhoudsopdrachten en de controle daarop.

De A-G concludeert dat het beheer van fondsen die in vastgoed beleggen binnen het bereik van de btw-vrijstelling voor gemeenschappelijke beleggingsfondsen kan vallen. Een vennootschap die is opgericht door meer dan één belegger met enkel het doel het bijeengebrachte vermogen te beleggen in onroerende zaken, kan worden aangemerkt als een gemeenschappelijk beleggingsfonds voor zover de betrokken lidstaat haar aan bijzonder overheidstoezicht heeft onderworpen. De btw-vrijstelling is niet beperkt tot instellingen die beleggen in effecten, maar ziet ook op instellingen die investeren in vastgoed.
Het btw-vrijgestelde beheer van dergelijke vastgoedfondsen omvat volgens de A-G mede de feitelijke exploitatie van de onroerende zaken waarin het vermogen van de vastgoedfondsen is belegd.

Slot
Als het Hof van Justitie de conclusie van de A-G volgt, dan valt de feitelijke exploitatie van het vastgoedfonds onder de btw-vrijstelling voor collectief vermogensbeheer (artikel 11 lid 1 onderdeel i onder 3 van de Wet op de omzetbelasting 1968). Ondernemers die beheerswerkzaamheden verrichten, mogen dan geen btw meer in rekening brengen aan vastgoedfondsen. De hieraan toerekenbare inkoop-btw is niet meer aftrekbaar en zal moeten worden afgewenteld in de vergoedingen die zij aan de vastgoedfondsen in rekening brengen. Aan de andere kant is geen btw meer verschuldigd over de winstcomponent. Ingeval van buitenlandse ondernemers die beheerswerkzaamheden verrichten, worden Nederlandse vastgoedfondsen niet meer geconfronteerd met naar hen verlegde btw. Het is voor zowel ondernemers die beheerswerkzaamheden verrichten als voor vastgoedfondsen van belang om deze zaak op de voet te volgen. Wanneer het arrest van het Hof van Justitie is gewezen, zullen zij hun btw-positie moeten inventariseren. Wij zullen u uiteraard informeren wanneer het arrest is gewezen. 

Publicatiedatum: 15 juni 2015