Geen btw verschuldigd over inschrijfgelden woningzoekenden

Op 18 april 2017 is een uitspraak van Gerechtshof Den Haag (hierna: gerechtshof) gepubliceerd waaruit volgt dat een vereniging die bij de deelnemende woningcorporaties in beheer zijnde huurwoningen verdeeld (toewijst) geen btw is verschuldigd over het van woningzoekenden ontvangen inschrijfgeld.

Belang voor de praktijk
Deze uitspraak is relevant voor woningcorporaties en organisaties die huurwoningen toewijzen aan woningzoekenden van die woningcorporaties. Onder omstandigheden kan btw-heffing ter zake van inschrijfgeld van woningzoekenden of ontvangen bedragen van woningcorporaties achterwege blijven. De hieraan toerekenbare inkoop-btw is dan overigens niet aftrekbaar.

De fiscale griffie van de Hoge Raad heeft ons medegedeeld dat de staatssecretaris van Financiën aanvankelijk beroep in cassatie heeft ingesteld tegen de uitspraak van het gerechtshof. De staatssecretaris heeft dat cassatieberoep echter naderhand weer ingetrokken. De uitspraak van het gerechtshof staat daarmee definitief vast en moet ook door de Belastingdienst worden gerespecteerd.

Feiten
X, een vereniging, is een samenwerkingsverband van woningcorporaties die zich bezighoudt met het verdelen (toewijzen aan woningzoekenden) van huurwoningen die in beheer zijn bij de 19 deelnemende woningcorporaties. De vereniging verdeelt ten behoeve van de aangesloten woningcorporaties de vrijgekomen huurwoningen onder de bij de woningcorporaties ingeschreven woningzoekenden met behulp van een geautomatiseerd systeem. De vereniging heeft hierbij geen winstoogmerk. De vereniging draagt zorg voor het aanleggen en bijhouden van een gezamenlijke registratie van woningzoekenden en bepaalt de hoogte van het (her)inschrijfgeld. Woningzoekenden betalen jaarlijks € 10 voor de inschrijving als woningzoekende. De inschrijving is noodzakelijk om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning bij één van de aangesloten woningcorporaties. Het is voor de woningzoekende niet mogelijk zonder inschrijving een woning te huren van een van de deelnemende woningcorporaties. De vereniging is van mening dat zij over de inschrijfgelden geen btw is verschuldigd.    

Oordeel gerechtshof
Naar het oordeel van het gerechtshof moet de dienst ter zake van de inschrijvingen worden gezien als een ondersteunende dienstverlening bij de (vrijgestelde) verrichte verhuurprestaties van de woningcorporaties. De met die werkzaamheden gemoeide handelingen hebben in beginsel te gelden als prestaties die met de verhuur één ondeelbare vrijgestelde prestatie vormen. Het gerechtshof neemt daarbij in aanmerking dat sprake is van een zeer hechte samenwerking tussen de aangesloten woningcorporaties en de vereniging. Uit de nauwe banden tussen de vereniging en de woningcorporaties leidt het gerechtshof af dat de vereniging in werkelijkheid fungeert als een onzelfstandige assistent (kassier) van de woningcorporaties en in zoverre geen ondernemer is voor de btw. Het gerechtshof acht hierbij doorslaggevend:

1. dat de bestuursleden van de vereniging tevens deel uitmaken van de besturen van de woningcorporaties;
2. dat het initiatief tot oprichting van de vereniging bij de woningcorporaties ligt;
3. dat juist de woningcorporaties baat hebben bij de door de vereniging verrichte activiteit, omdat geen verhuur plaatsvindt zonder inschrijving;
4. dat de vereniging de woningcorporaties vertegenwoordigt in diverse overlegorganen;
5. dat de vereniging het door haar beheerde inschrijvings- en informatiesysteem in beginsel niet aan anderen ter beschikking stelt; en
6. dat de vereniging niet voor anderen inschrijfgelden int.

Verder oordeelt het gerechtshof dat ook als de vereniging voor de verrichte activiteiten ondernemer voor de btw is, btw-heffing achterwege kan blijven omdat dan sprake is van prestaties verricht ten behoeve van woningzoekenden die moeten worden toegerekend aan de woningcorporaties zelf. Voor zover er prestaties worden verricht aan de aangesloten woningcorporaties zijn die vrijgesteld op grond van de koepelvrijstelling.

Publicatiedatum: 04 mei 2017