Het enkel afnemen van examens is niet vrijgesteld van btw

Op 5 november 2014 is een uitspraak van Rechtbank Gelderland gepubliceerd over de btw-gevolgen van het afnemen van examens.

Feiten

Eiseres, een fiscale eenheid voor de btw, is het ‘kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven’ voor de beroepen in de economische en administratieve sector, de ICT- sector en de sector veiligheid. De fiscale eenheid houdt zich onder meer bezig met het afnemen van examens voor beroepsopleidingen in de sectoren economie, administratie en beveiliging. Daarnaast is de fiscale eenheid ook actief in de medische sector. De fiscale eenheid heeft in 2012 onder meer examens voor het Exameninstituut Beroepsonderwijs Financiële Sector en voor de Exameninstelling Toezicht en Handhaving afgenomen. Met de examens kunnen diploma’s en certificaten worden verworven die toegang verlenen tot gereglementeerde beroepen in de financiële sector en wettelijk geregeld vervolgonderwijs.

De twee entiteiten binnen de fiscale eenheid staan sinds 2010 voor een periode van vier jaar geregistreerd in het Centrale Register Kort Beroeps Onderwijs (hierna: CRBKO).

De afnemers van de fiscale eenheid zijn scholen voor Middelbaar Beroepsonderwijs (hierna: MBO-scholen), particuliere opleiders die zijn ingeschreven in het CRBKO, particuliere opleiders die niet zijn ingeschreven in het CRBKO en examenkandidaten die de benodigde kennis zelf hebben verworven, bijvoorbeeld door zelfstudie, werkervaring en/of bedrijfstrainingen.

De fiscale eenheid heeft in het vierde kwartaal van 2012 geen btw in rekening gebracht ter zake van het afnemen van de examens. Zij heeft evenmin btw op aangifte voldaan ter zake van deze diensten.

Eind 2012 is er discussie met verweerder (de inspecteur van de belastingdienst) ontstaan over de toepassing van de btw-onderwijsvrijstelling op de examens die door de fiscale eenheid worden afgenomen. De fiscale eenheid heeft verweerder verzocht met het oog op een te starten fiscale procedure een naheffingsaanslag op te leggen.

Rechtbank

Is het afnemen van examens onderwijs?

Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit Europese jurisprudentie dat het enkel afnemen van examens niet valt onder het verstrekken van onderwijs. Doorslaggevend daarvoor is dat – ook naar het spraakgebruik – voor het geven van onderwijs essentieel is dat kennis en/of vaardigheden worden overgedragen, terwijl bij het examineren van kennis en/of vaardigheden geen sprake is van kennisoverdracht, maar alleen van toetsing van kennis.

Is het afnemen van examens vrijgesteld omdat de fiscale eenheid is geregistreerd in het CRKBO?

Het feit dat de fiscale eenheid is geregistreerd in het CRKBO leidt er naar het oordeel van de rechtbank niet toe dat op het afnemen van examens de onderwijsvrijstelling van toepassing is. Uit voormelde Europese jurisprudentie volgt namelijk dat handelingen, die niet uit zichzelf onder het begrip ‘onderwijs’ vallen, niet vanwege het enkele feit dat zij worden verricht door een organisatie die als onderwijsinstelling is erkend en/of geregistreerd, onder de onderwijsvrijstelling kunnen worden gerangschikt.

Is het afnemen van examens vrijgesteld omdat de examens onder toezicht staan van het ministerie van Veiligheid en Justitie en het ministerie van Financiën?

Ook het feit dat de examens onder toezicht staan van het ministerie van Veiligheid en Justitie en van het ministerie van Financiën kan er naar het oordeel van de rechtbank niet toe leiden, dat de onderwijsvrijstelling van toepassing is. Uit voormelde Europese jurisprudentie volgt namelijk dat handelingen, die niet uit zichzelf onder het begrip ‘onderwijs’ vallen, niet vanwege het enkele feit dat deze onder toezicht van een overheidsinstantie worden verricht, onder de onderwijsvrijstelling kunnen worden gerangschikt.

Is sprake van schending van het neutraliteitsbeginsel?

Naar het oordeel van de rechtbank is geen sprake van schending van het neutraliteitsbeginsel. Het enkel afnemen van examens kan niet worden gerangschikt onder het verstrekken van onderwijs. De wetgever heeft de aan hem toekomende beoordelingsvrijheid niet overschreden door te bepalen, dat het afnemen van examens door een ander dan de ondernemer die voor het desbetreffende onderwijs heeft opgeleid slechts onder de onderwijsvrijstelling kan worden gerangschikt, indien vaststaat dat het examen dient ter afsluiting van vrijgesteld onderwijs. Deze beperking is in overeenstemming met doel en strekking van de onderwijsvrijstelling in de btw-richtlijn.

Publicatiedatum: 10 november 2014