Notarissen staan niet in (fictieve) dienstbetrekking

Op 14 februari 2014 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in een zaak waarin het ging om de vraag of notarissen in (fictieve) dienstbetrekking staan tot een in de vorm van een NV gedreven notarissenpraktijk. De betreffende notarissen waren werkzaam via zogeheten praktijkvennootschappen waarvan de aandelen weer werden gehouden door persoonlijke houdstermaatschappijen van de notarissen. Aan het aandeelhouderschap in de notarissenpraktijk ligt een aansluitingsovereenkomst ten grondslag.

Deze zaak is al in 2012 door de Hoge Raad behandeld. Destijds had de Hoge Raad geoordeeld dat het hof voor het bestaan van dienstbetrekkingen de aard van het notarisambt en de daarmee samenhangende rechtspositie van de notarissen mogelijk onvoldoende heeft meegewogen. Volgens de wet moeten notarissen namelijk onafhankelijk functioneren. Daarbij kan de opzegging van een aansluitingsovereenkomst niet zonder meer gelijk worden gesteld met het ontslag van een werknemer. Vervolgens is de zaak verwezen naar Hof Den Haag voor verdere behandeling en beslissing. Het Hof oordeelde vervolgens dat geen sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking. Met name het aspect dat notarissen persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk zijn voor hun verrichtingen wordt doorslaggevend geacht. De staatssecretaris is het daar niet mee eens en is dus in cassatie gegaan.

De Hoge Raad oordeelt nu dat alsnog de vraag moet worden beantwoord of de aandeelhouders werkzaam zijn in een fictieve dienstbetrekking als bedoeld in artikel 5, eerste lid, van het Koninklijk Besluit van 24 december 1986, Stb. 1986, 655 (het Rariteitenbesluit). Op grond van artikel 8, eerste lid, onderdeel b, van het Rariteitenbesluit wordt niet als dienstbetrekking beschouwd de arbeidsverhouding van de persoon die arbeid verricht uitsluitend voor rekening en risico van de onderneming van de rechtspersoon waarvan hij directeur-grootaandeelhouder is. Het hof heeft volgens de Hoge Raad terecht, zij het op een onjuiste grond, geoordeeld dat van een fictieve dienstbetrekking geen sprake is.

Nadat eerder al duidelijk was dat er geen sprake was van een privaatrechtelijke dienstbetrekking, blijkt nu dat de notarissen ook niet in fictieve dienstbetrekking staan.

Publicatiedatum: 18 februari 2014