Onder voorwaarden zijn de zorgwerkzaamheden van een lichaam vrijgesteld van vennootschapsbelasting (Vpb) uit hoofde van de zorgvrijstelling. Eén van deze voorwaarden betreft de winstbestemmingseis. De winstbestemmingseis houdt voor niet-publiekrechtelijke lichamen in dat het lichaam de winst uitsluitend kan aanwenden ten bate van een lichaam dat de zorgvrijstelling toepast of een algemeen maatschappelijk belang. 

In het beleidsbesluit van de staatssecretaris van financiën wordt deze winstbestemmingseis streng uitgelegd voor zorg-BV’s. Het schrijft dan ook voor dat aan de winstbestemmingseis zowel statutair als feitelijk voldaan moet zijn. Het belangrijkste onderdeel van de winstbestemmingseis in dit besluit is de bezitseis: alle aandelen moeten zowel juridisch als economisch door kwalificerende aandeelhouders gehouden worden. Onder kwalificerende aandeelhouders verstaat de staatssecretaris (a) een lichaam van publiekrechtelijk aard, (b) een stichting die de zorgvrijstelling toepast, (c) een algemeen nut beogende instelling, (d) onder nadere voorwaarden andere stichtingen of (e) een BV die zelf voldoet aan de voorwaarden van het besluit. Daarmee is het in deze visie onmogelijk om de zorgvrijstelling toe te passen wanneer de uiteindelijke aandeelhouder van een BV een natuurlijke persoon is. Het moet zogenaamd vermogen in de dode hand betreffen. Over dit laatste heeft de Rechtbank Zeeland-West-Brabant een uitspraak gedaan.

In casu waren de uiteindelijke aandeelhouders van belanghebbende, X BV, natuurlijke personen. De inspecteur van de Belastingdienst was van mening dat de zorgvrijstelling niet kon worden toegepast, omdat niet voldaan was aan de winstbestemmingseis. Hoewel statutair uitgesloten, wijst de inspecteur er op dat de algemene vergadering van aandeelhouders de statuten kan wijzigen, zodat de behaalde winsten toe kunnen komen aan de aandeelhouders. Het betreft derhalve geen vermogen in de dode hand.

Rechtbank Zeeland-West-Brabant oordeelt in haar uitspraak van 19 januari 2022 dat wel degelijk wordt voldaan aan de winstbestemmingseis en dat X BV de zorgvrijstelling kan toepassen. Met verwijzing naar eerdere jurisprudentie concludeert zij dat de winstbestemmingseis een statutaire eis betreft zonder tevens de voorwaarde te stellen dat eventuele winst ook feitelijk aan niets anders dan zorg besteed kan worden. De toetsing moet dan ook plaatsvinden binnen de geldende statuten van X BV. Zij vindt geen aanknopingspunten dat ook rekening moet worden gehouden met mogelijke toekomstige statutenwijzigingen. Ook voor de feitelijke eis dat de aandelen door een lichaam dat de zorgvrijstelling toepast moeten worden gehouden, vindt zij geen aanknopingspunten. X BV kan de zorgvrijstelling toepassen.

De uitspraak van Rechtbank Zeeland-West-Brabant roept vragen op over het beleidsbesluit betreffende de winstbestemmingseis van de zorgvrijstelling. De visie van de Rechtbank volgend is het aanzienlijk eenvoudiger om hieraan te voldoen voor zorg-BV’s. Het maakt ook dat het vermogen niet meer in de dode hand is, maar slechts beklemd voor de jaren dat de zorgvrijstelling wordt toegepast. 

De vraag is uiteraard hoe de Belastingdienst hierop reageert en of de uitspraak stand zal houden. Naar verwachting zal hoger beroep worden aangetekend tegen deze opvallende uitspraak. Indien deze uitspraak gehandhaafd zal worden ligt het voor de hand dat de wetgever zal moeten reageren. In de periode tot reparatie van de wetgeving die dan ontstaat zal een vacuüm kunnen ontstaan waarin winsten niet meer beklemd zijn bij toepassing van de zorgvrijstelling.

Wilt u meer weten over de toepassing van de zorgvrijstelling of de uitwerking van deze uitspraak op uw zorg-BV? Neem dan gerust contact op met Jeroen Klerkx. Jeroen is bereikbaar via telefoonnummer 06-52592365 of per mail (jeroen@zekerfiscaal.nl).